Điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc là phương pháp tiên tiến, giúp thay thế tế bào bệnh, tăng khả năng phục hồi

Ung thư máu - một căn bệnh hiểm nghèo đã và đang là nỗi ám ảnh của nhiều người. Trong những năm gần đây, việc điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc đã mở ra một hướng đi mới đầy triển vọng. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Tỷ lệ thành công của phương pháp này đến đâu? Bài viết này của Meijibio Clinic sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc này.

Điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc là gì?

Tế bào gốc là tế bào đa năng có khả năng biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau, giúp sửa chữa hoặc thay thế tế bào bị tổn thương. 

Các loại tế bào gốc phổ biến gồm:

Tế bào gốc phôi

Có khả năng biệt hóa cao nhưng phải thu thập từ phôi nang, gây tranh cãi về đạo đức, nên không được phép sử dụng rộng rãi.

Tế bào gốc trưởng thành

Gồm tế bào gốc trung mô và tế bào gốc tạo máu, có tiềm năng điều trị nhiều bệnh lý.

Tế bào gốc từ mô dây rốn

Bao gồm tế bào gốc biểu mô, nội mô và trung mô, trong đó tế bào gốc trung mô có tiềm năng điều trị bệnh.

Tế bào gốc từ máu dây rốn

Chứa nhiều tế bào gốc tạo máu, hỗ trợ điều trị hơn 80 bệnh lý.

Tế bào gốc đa năng cảm ứng

Được tái lập trình từ tế bào soma, có tiềm năng lớn nhưng chi phí cao và vẫn trong giai đoạn nghiên cứu.

Tế bào gốc không chỉ giúp điều trị bệnh mà còn ứng dụng trong sàng lọc độc tính thuốc, phát hiện hiệu quả thuốc và nghiên cứu thuốc mới. Cấy ghép tế bào gốc đã hỗ trợ điều trị thành công nhiều bệnh lý, nâng cao chất lượng cuộc sống và tuổi thọ người bệnh.

Điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc là gì? Điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc là phương pháp sử dụng tế bào gốc để thay thế hoặc tái tạo tế bào máu bị tổn thương do ung thư. Quy trình này thường bao gồm việc thu thập tế bào gốc từ tủy xương hoặc máu ngoại vi của bệnh nhân, sau đó cấy ghép vào cơ thể bệnh nhân để giúp tái tạo tủy xương và hệ thống máu. Phương pháp này giúp tăng cường khả năng hồi phục, nâng cao tỷ lệ sống sót và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân mắc ung thư máu.

Cách điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc

Sau khi hóa trị hoặc xạ trị, tế bào gốc mới được truyền vào tĩnh mạch bệnh nhân để thay thế tế bào đã bị phá hủy, tương tự như truyền máu. Các tế bào gốc này dần ổn định trong tủy xương và phát triển, sản sinh tế bào máu khỏe mạnh. 

Điều trị ung thư bằng tế bào gốc có hai hình thức chính:

• Ghép tế bào gốc tự thân: Cấy ghép tế bào gốc của chính bệnh nhân.
• Ghép tế bào gốc đồng loại (hay dị thân): Cấy ghép tế bào gốc từ thân nhân hoặc người hiến tặng phù hợp.

Tế bào gốc tự thân

Ghép tế bào gốc tự thân là phương pháp điều trị ung thư, trong đó tế bào gốc được lấy từ máu hoặc tủy xương của bệnh nhân trước khi hóa trị hoặc xạ trị, sau đó đông lạnh. Sau khi kết thúc điều trị, tế bào gốc được rã đông và cấy lại vào cơ thể bệnh nhân.

Ưu điểm: 

Hạn chế tình trạng thải ghép, không có nguy cơ tế bào ghép tấn công cơ thể bệnh nhân hoặc nhiễm trùng từ người khác.

Nhược điểm:

• Tế bào gốc có thể không đi vào tủy xương hoặc tái sinh máu như dự kiến.
• Ung thư có thể tái phát nếu tế bào ung thư đã chiến thắng hệ miễn dịch trước đó.
• Việc loại bỏ tế bào ung thư có thể vô tình tiêu diệt cả tế bào khỏe mạnh, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng hoặc xuất huyết.

Cấy ghép tế bào gốc tự thân được áp dụng trong điều trị:

• Ung thư hệ tạo máu: Bệnh bạch cầu, u lympho, đa u tủy.
• Ung thư u đặc: Ung thư tinh hoàn, u nguyên bào thần kinh, và một số bệnh ung thư ở trẻ em.
• Bệnh lý không phải ung thư: Bệnh xơ cứng hệ thống, đa xơ cứng (MS), bệnh Crohn, lupus ban đỏ hệ thống.

Sau cấy ghép, bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định dùng thuốc chống ung thư để loại bỏ tế bào bất thường còn sót lại.

Tế bào gốc đồng loại

Cấy ghép tế bào gốc đồng loại là hình thức ghép tủy phổ biến, trong đó bệnh nhân nhận tế bào gốc từ người hiến tặng phù hợp, thường là thành viên trong gia đình hoặc người hiến tặng.

Ưu điểm: Tế bào gốc từ người hiến tặng tạo ra hệ miễn dịch mới, giúp tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại và cung cấp các tế bào bạch cầu khỏe mạnh cho bệnh nhân.

Nhược điểm:

• Tế bào gốc có thể bị phá hủy trước khi ổn định ở tủy xương.
• Hệ miễn dịch mới có thể tấn công các tế bào khỏe mạnh của bệnh nhân (bệnh ghép chống chủ).
• Nguy cơ nhiễm trùng có thể xảy ra, đôi khi nghiêm trọng dẫn đến tử vong.

Cấy ghép tế bào gốc đồng loại thường được sử dụng trong điều trị các bệnh như bạch cầu, u lympho, đa u tủy, hội chứng loạn sinh tủy và thiếu máu bất sản.

Quy trình điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc

Quy trình  được thực hiện qua các bước sau:

Bước 1: Thăm khám và xét nghiệm ban đầu

Trước khi tiến hành ghép tế bào gốc, người bệnh được kiểm tra sức khỏe tổng quát và thực hiện các xét nghiệm cần thiết nhằm đánh giá tình trạng cơ thể và mức độ bệnh.

Bước 2: Chuẩn bị trước ghép tế bào gốc

Để tiêu diệt các tế bào ung thư và chuẩn bị cho quá trình ghép, người bệnh có thể cần thực hiện hóa trị hoặc xạ trị liều cao. Phương pháp này không chỉ phá hủy tế bào ung thư mà còn ức chế hệ miễn dịch điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc nhằm giảm nguy cơ thải ghép.

Bước 3: Thực hiện ghép tế bào gốc

Tế bào gốc được truyền vào cơ thể qua đường tĩnh mạch trung tâm, tương tự như một quy trình truyền máu. Sau khi vào cơ thể, tế bào gốc di chuyển đến tủy xương và bắt đầu tạo ra các tế bào máu mới như hồng cầu, tiểu cầu và bạch cầu.

Bước 4: Theo dõi và chăm sóc sau ghép

Sau khi ghép, người bệnh được theo dõi cẩn thận trong khoảng 6 tháng. Việc theo dõi này nhằm phát hiện và xử lý sớm các biến chứng như bệnh ghép chống chủ (GVHD) và nguy cơ nhiễm trùng.

Phương pháp này giúp tái tạo tế bào máu khỏe mạnh, nâng cao hiệu quả điều trị ung thư máu và cải thiện chất lượng sống của người bệnh.

Tỷ lệ thành công khi điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc

Sau khi cấy ghép tế bào gốc, các bác sĩ sẽ thường xuyên kiểm tra công thức máu của người bệnh để đánh giá sự phục hồi và phát triển của các tế bào máu mới. Việc theo dõi này giúp xác định liệu tế bào gốc đã bắt đầu sản sinh đủ lượng hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu cần thiết để hỗ trợ miễn dịch và duy trì sức khỏe của người bệnh.

Tỷ lệ sống khi điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc trên 5 năm lên khoảng 50 – 60%

Theo Hội Huyết học – Truyền máu Việt Nam, phương pháp điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc mang lại kết quả tích cực, giúp tăng tỷ lệ sống trên 5 năm lên khoảng 50 – 60%. Trong khi đó, các phương pháp điều trị ung thư máu thông thường chỉ đạt tỷ lệ sống trong khoảng 20 – 30%. Điều này cho thấy ghép tế bào gốc không chỉ cải thiện tiên lượng mà còn mở ra cơ hội sống lâu dài và chất lượng hơn cho người bệnh.

Ưu điểm khi điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc

Phương pháp ghép tế bào gốc đóng vai trò quan trọng trong y học, đặc biệt là trong điều trị ung thư máu, nhờ vào những ưu điểm vượt trội như sau:

• Hỗ trợ phục hồi tế bào gốc tạo máu trong tủy xương: Sau khi trải qua hóa trị hoặc xạ trị liều cao để tiêu diệt tế bào ung thư, tủy xương bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Việc điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc giúp khôi phục các tế bào gốc tạo máu, hỗ trợ quá trình tạo mới các tế bào máu cần thiết cho cơ thể.
• Thay thế tế bào tủy xương bất thường bằng tế bào khỏe mạnh: Phương pháp này giúp thay thế các tế bào tủy xương đã bị tổn thương hoặc bất thường bằng tế bào lành mạnh, giúp giảm nguy cơ tái phát bệnh và cung cấp nền tảng cho quá trình hồi phục.

Phương pháp này có ý nghĩa quan trọng trong việc tái tạo hệ thống tạo máu và cung cấp tế bào tủy xương lành mạnh cho người bệnh, đóng góp vào quá trình điều trị và tăng khả năng sống sót lâu dài cho bệnh nhân ung thư máu.

Hạn chế khi ghép tế bào gốc điều trị ung thư máu

Dưới đây là các hạn chế của phương pháp điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc:

• Nguy cơ chảy máu: Quá trình ghép tế bào gốc có thể gây ra nguy cơ chảy máu do hệ thống tạo máu của người bệnh bị ảnh hưởng.
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng: Sau khi ghép, hệ miễn dịch của người bệnh suy yếu, làm tăng khả năng nhiễm trùng.
• Nguy cơ mắc bệnh ghép chống chủ (GVHD): Trong trường hợp ghép tế bào gốc đồng loại, các tế bào được ghép có thể tấn công tế bào của người nhận, gây tổn thương đến da, gan, ruột và các cơ quan khác.
• Biến chứng cần điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch: Để kiểm soát bệnh ghép chống chủ, người bệnh cần dùng steroid hoặc các thuốc ức chế miễn dịch, có thể dẫn đến các tác dụng phụ và ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.

Các liệu pháp tế bào gốc tại phòng khám không chỉ tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn y tế quốc tế mà còn áp dụng công nghệ hiện đại nhằm tối ưu hóa kết quả điều trị, giúp người bệnh đạt được sự phục hồi tốt nhất, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống. 

Điều trị ung thư máu bằng tế bào gốc đã và đang mở ra một hướng đi mới đầy triển vọng trong điều trị ung thư học. Với những tiến bộ không ngừng của y học, tỷ lệ thành công của phương pháp này ngày càng được nâng cao, mang đến hy vọng sống sót cho nhiều bệnh nhân. Mong rằng những chia sẻ trên của Meijibio Clinic đã giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp điều trị tiên tiến này.