Tế bào NK là gì? Quá trình phát triển và vai trò

Tế bào NK (Natural Killer) là tế bào miễn dịch quan trọng, giúp nhận diện và tiêu diệt tế bào nhiễm virus, ung thư, bảo vệ cơ thể khỏi nhiều loại bệnh nguy hiểm.

Trong hệ thống miễn dịch của con người, tế bào NK (Natural Killer - tế bào sát thủ tự nhiên) đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể trước sự xâm nhập của virus và các tế bào ung thư. Khác với các tế bào miễn dịch khác, tế bào NK có khả năng nhận diện và tiêu diệt những tác nhân gây hại một cách tự nhiên mà không cần qua quá trình kích hoạt phức tạp. Vậy tế bào NK là gì? Tế bào miễn dịch NK có vai trò như thế nào đối với sức khỏe và bệnh lý? Bài viết này của Meijibio Clinic sẽ giúp bạn trả lời những thắc mắc này.

Tế bào NK là gì?

Tế bào giết tự nhiên NK là loại tế bào bạch cầu quan trọng trong hệ miễn dịch bẩm sinh. Tế bào NK được phát hiện vào giữa những năm 1970. Chúng thuộc dòng tế bào Lympho, bao gồm tế bào B, tế bào T và tế bào NK. Tế bào NK giúp việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân xâm nhập như virus, tế bào ung thư,... Giúp cơ thể tiết ra granzyme và perforin để tiêu diệt virus, tế bào ung thư.

Ngoài ra, tế bào NK còn sản xuất các chất như IFN-γ (interferon gamma) và TNF-α (tumor necrosis factor alpha). Có khả năng gây viêm và hỗ trợ chống lại vi khuẩn, đồng thời giám sát và tiêu diệt các khối u.

Tế bào NK có nguồn gốc từ tế bào gốc tạo máu sau khi trải qua quá trình trưởng thành. Chúng được nhận dạng dựa trên các dấu ấn bề mặt tế bào đặc trưng như CD56. Trong khi không biểu hiện CD19 (tế bào B) và CD3 (tế bào T).

Trong cơ thể người, tế bào NK chiếm tỷ lệ từ 5 - 15% tổng số tế bào Lympho trong máu ngoại vi. Ngoài ra còn có mặt ở lá lách, gan, phổi, tủy xương, hạch bạch huyết và cổ tử cung.

Xét nghiệm tế bào NK là gì?

Xét nghiệm tế bào miễn dịch NK là cách đánh giá "năng lực hoạt động" của tế bào NK. Giúp cơ thể xác định khả năng tự bảo vệ trước tác nhân gây bệnh. Đặc biệt là khả năng loại bỏ tế bào ung thư.

Khi chỉ số tế bào NK thấp, sẽ là căn cứ để thực hiện các xét nghiệm bổ sung, khám sàng lọc. Đồng thời nâng cao ý thức để cải thiện sức khỏe, áp dụng biện pháp tăng cường miễn dịch tự thân. Đối với bệnh nhân ung thư, kết quả xét nghiệm tế bào NK sẽ giúp theo dõi sự tiến triển của bệnh. Hỗ trợ bác sĩ trong việc đưa ra các phác đồ điều trị phù hợp.

Hiện nay, xét nghiệm tế bào miễn dịch NK có thể được thực hiện theo nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm:

• Đánh giá hoạt tính gây độc tế bào
• Phân tích tế bào theo dòng chảy (flow cytometry)
• Đo lường nồng độ các chất tiết như TNF-α và IFN-γ.

Thông thường, xét nghiệm này chỉ yêu cầu một lượng máu nhỏ từ tĩnh mạch để đánh giá. Trong trường hợp cần đánh giá khả năng tiếp nhận phôi tại tử cung mẹ trong thụ tinh ống nghiệm. Tế bào miễn dịch NK có thể được thu thập từ mẫu sinh thiết niêm mạc cổ tử cung.

Quá trình phát triển của tế bào NK

Tế bào miễn dịch NK phát triển chủ yếu trong tủy xương, hạch bạch huyết và gan. Quá trình phát triển của tế bào miễn dịch NK bắt đầu từ tiền chất tế bào NK trong quần thể tế bào tạo máu. Các tiền chất này có thể phân biệt thành tế bào miễn dịch NK. Tuy nhiên lại khó có thể phân biệt với các dòng tế bào khác. Sau khi trải qua quá trình trưởng thành, tế bào NK sẽ phát triển về kiểu hình và chức năng, đồng thời đạt được trạng thái ổn định và cân bằng nội môi, lúc này chúng được coi là tế bào miễn dịch NK trưởng thành.

Tế bào miễn dịch NK trong mô bạch huyết thứ cấp như amidan, hạch bạch huyết và lách có sự khác biệt về chức năng so với tế bào NK trong máu ngoại vi. Khi tế bào miễn dịch NK ở các mô này được kích hoạt bởi các tế bào đuôi gai. Chúng sẽ tiết ra các cytokine như IFN để kích thích và tăng cường khả năng giết tế bào mục tiêu. Làm cho phản ứng miễn dịch trở nên hiệu quả hơn. Các cytokine này cũng giúp kích thích sự phát triển và hoạt động của các tế bào miễn dịch khác. Chúng cũng bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh, bao gồm vi khuẩn, tế bào ung thư.

Tế bào NK có vai trò như thế nào đối với sức khỏe và bệnh lý?

Dưới đây là một số vai trò cụ thể của tế bào NK đối với sức khỏe và bệnh lý:

Hỗ trợ hệ miễn dịch của cơ thể

Tế bào giết tự nhiên (NK) là một phần quan trọng trong hệ miễn dịch. Đóng vai trò quan trọng trong việc nhận diện, tiêu diệt các tế bào nhiễm virus, tế bào ung thư,...

Chức năng tế bào NK được điều chỉnh bởi một loạt các thụ thể trên bề mặt tế bào gồm:

• Thụ thể ức chế
• Thụ thể kích hoạt.

Mỗi tế bào NK có sự kết hợp khác nhau của các thụ thể, nhờ đó đáp ứng linh hoạt, đa dạng với các kích thích. Đồng thời tham gia vào các phản ứng miễn dịch trong các tình trạng bệnh lý khác nhau.

Mặc dù chức năng của tế bào miễn dịch NK trong miễn dịch động vật có vú vẫn được nghiên cứu cụ thể. Tuy nhiên các nghiên cứu đã chỉ ra vai trò quan trọng của tế bào NK trong hệ miễn dịch của con người. Tế bào miễn dịch NK giúp:

• Chống lại virus
• Tham gia vào giám sát miễn dịch các khối u
• Hỗ trợ chống lại nhiễm nấm nhờ tiêu diệt tế bào nhiễm bệnh hoặc kích thích quá trình thực bào.

Giải phóng các granzyme

Tế bào miễn dịch NK giúp giải phóng các granzyme. Đây là loại enzyme làm bất hoạt quá trình oxy hóa của vi khuẩn, hoặc tiêu diệt chúng. Để dùng tế bào NK như một liệu pháp trị liệu miễn dịch đòi hỏi phải nắm rõ kỹ thuật:

• Phân lập
• Mở rộng tế bào NK.

Hơn nữa, cần có các phương pháp để tăng cường hoạt động của tế bào miễn dịch NK.

Hỗ trợ tiêu diệt tế bào ung thư

Một trong những ứng dụng đáng chú ý của tế bào miễn dịch NK là trong điều trị ung thư. Đặc biệt là trong việc sử dụng tế bào NK để triệt tiêu tế bào ung thư. Khi tế bào NK phát hiện tế bào ung thư, chúng sản sinh perforin. Đây là một protein có khả năng tạo lỗ trên bề mặt tế bào ung thư, giúp tiêu diệt chúng.

Tế bào NK cũng đang được nghiên cứu trong việc điều trị các bệnh nhiễm virus, bao gồm HIV/AIDS, các bệnh tự miễn và hen suyễn. Tuy nhiên, để sử dụng tế bào miễn dịch NK rộng rãi trong điều trị, cần có thêm các kết quả lâm sàng để đảm bảo tính hiệu quả và an toàn của phương pháp này.

Khi có triệu chứng bất thường hoặc nghi ngờ về các vấn đề miễn dịch. Bạn nên đến bác sĩ để được thăm khám và tư vấn về cách điều trị phù hợp.

Những trường hợp nên và không nên thực hiện liệu pháp tế bào miễn dịch NK

Liệu pháp tế bào miễn dịch NK là phương pháp tiên tiến. Sẽ dùng chính tế bào miễn dịch tự thân để tăng cường sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh. Giúp tìm kiếm và tiêu diệt các tế bào bất thường trong cơ thể. Liệu pháp này mở ra cơ hội mới trong việc phòng và điều trị ung thư, các bệnh truyền nhiễm. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để áp dụng liệu pháp này, cụ thể:

Liệu pháp tế bào miễn dịch NK được áp dụng cho các đối tượng sau:

• Những người có nguy cơ suy giảm miễn dịch:

- Những người có sinh hoạt không điều độ, thường xuyên sử dụng chất kích thích.

- Những người trên 50 tuổi, làm việc trong môi trường độc hại.

• Những người muốn điều trị hoặc phòng ngừa ung thư.
• Những người muốn tăng cường miễn dịch tự thân.
• Những người mắc phải bệnh lý miễn dịch
• Những người đang bị nhiễm virus
• Những người cần transplant tủy xương

Tế bào NK đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân xâm nhập và bệnh lý ung thư. Việc duy trì hoạt động của tế bào NK giúp nâng cao sức khỏe, phòng ngừa các bệnh nghiêm trọng. Do đó, Liệu pháp tế bào miễn dịch NK giúp phát hiện vấn đề sức khỏe hiệu quả. Nếu bạn cần tư vấn, hãy liên hệ với Meijibio Clinic qua hotline 0559 368 368.