Stem cell research has become mainstream as regenerative medicine emerges from its infancy and begins to dominate major healthcare markets worldwide. Among them are the inherent abilities of pluripotent stem cells - cells that have the ability to turn into many different types of body cells.

Nghiên cứu tế bào gốc đã trở thành xu hướng chủ đạo khi y học tái tạo thoát khỏi giai đoạn sơ khai và bắt đầu chiếm lĩnh các thị trường chăm sóc sức khỏe lớn trên toàn thế giới. Trong đó những khả năng vốn có của tế bào gốc đa năng - những tế bào có khả năng biến thành nhiều loại tế bào cơ thể khác nhau - khiến nó trở thành một trong những phát triển thú vị nhất hiện nay.

Tế bào gốc đa năng là gì?

Tế bào gốc là một loại tế bào, có bản chất không phân biệt và do đó có khả năng biến thành nhiều loại mô khác nhau. Không giống như các tế bào thông thường, chỉ có thể phân chia hoặc tái tạo nhiều lần trước khi bị hao mòn hoặc phải chết đi, một số loại tế bào gốc có khả năng sinh sản gần như vô hạn.

Tế bào gốc cung cấp các mức độ linh hoạt khác nhau. Tế bào gốc toàn năng có thể hình thành mọi loại tế bào trong cơ thể, cũng như tất cả các mô phôi. Những tế bào gốc này được hình thành khi trứng cái và tinh trùng đực kết hợp với nhau để tạo ra trứng được thụ tinh, gọi là hợp tử.

Cấp độ tiếp theo là tế bào gốc vạn năng (pluripotent stem cells). Vào khoảng bốn ngày trong quá trình phát triển phôi sau khi tạo ra tế bào trứng được thụ tinh, các tế bào toàn năng này bắt đầu chuyên biệt hóa một chút thành tế bào đa năng. Tế bào gốc vạn năng có thể trở thành tất cả các tế bào tạo nên cơ thể con người, nhưng không linh hoạt như tế bào toàn năng.

Tiếp theo, tế bào gốc vạn năng chuyên biệt hóa một chút thành tế bào gốc đa năng (multipotent stem cells). Những tế bào gốc này có thể biến thành nhiều loại tế bào và mô, đó là lý do chúng có tên như vậy. Tế bào gốc trung mô (MSC) là một trong những loại tế bào gốc đa năng. MSC có khả năng biến thành nhiều loại tế bào. Ví dụ, chúng có thể trở thành xương, sụn, cơ, v.v.

Tế bào gốc đa năng và những khám phá mới nổi bật

Nguồn tế bào đa năng này đến từ đâu?

Bạn có thể tìm thấy các tế bào gốc đa năng ở nhiều nơi trên cơ thể. Chúng có thể tồn tại trong các mô tạng cơ thể chúng ta như tủy xương, mô mỡ, tủy răng, mô tim và nhiều nơi khác. Đây đều là các tế bào gốc trưởng thành, mặc dù các chúng cũng tồn tại trong các mô chu sinh, chẳng hạn như máu và mô dây rốn, máu và mô nhau thai. 

Mặc dù chúng không thể biến thành mọi loại tế bào, nhưng tế bào đa năng vẫn có khả năng và sức mạnh tốt hơn tế bào gốc máu chẳng hạn vì loại tế bào này chỉ có thể biến thành các tế bào máu khác.

Đặc điểm nổi bật của tế bào gốc đa năng

Tế bào gốc đa năng là tế bào có thể phát triển thành bất kỳ tế bào nào của cơ thể phôi thai, nhưng không thể phát triển thành bất kỳ cấu trúc ngoài phôi nào. Độ linh hoạt phát triển của nó đã bị hạn chế, mặc dù không nhiều. Chúng cũng có những đặc điểm cơ bản giống như tất cả các tế bào gốc và sở hữu một số đặc điểm nổi bật như:

• Chúng có thể biệt hóa thành một số loại tế bào hạn chế, thường là trong một mô hoặc cơ quan cụ thể.

• Giống như các tế bào gốc khác, tế bào gốc đa năng cũng có thể tự làm mới, nghĩa là chúng có thể phân chia và tạo ra nhiều tế bào gốc cùng loại hơn.

• Chức năng chính là bổ sung các tế bào bị hư hỏng hoặc bị apoptotic.

• Chúng sẽ hoạt động cho đến khi chúng nhận được tín hiệu để biệt hóa thành loại tế bào cụ thể

Tế bào gốc trưởng thành có phải tế bào gốc đa năng không?

Thuật ngữ “đa năng” ám chỉ việc nguồn tế bào đó có thể tạo ra các loại tế bào khác nhưng bị hạn chế về khả năng biệt hóa. Những loại tế bào khác cũng bị hạn chế về số lượng. Chẳng hạn các tế bào gốc đa năng bao gồm những tế bào trong não tạo ra các tế bào thần kinh và tế bào thần kinh đệm hoặc tế bào tạo máu khác nhau, có thể tạo ra các loại tế bào máu khác nhau, nhưng chúng không thể tạo ra các tế bào não. Trong tủy xương cũng chứa các nguồn tế bào gốc này và tạo ra tất cả các loại tế bào máu nhưng không tạo ra các tế bào khác.

Ngoài ra, toàn năng là những tế bào gốc có khả năng biệt hóa thành mọi loại tế bào trong cơ thể. Vạn năng là những tế bào gốc có thể biệt hóa thành hầu hết các loại tế bào, nhưng không phải tất cả. Chúng được tìm thấy trong phôi nang ở người. Mặc dù có tên gọi là “đa năng” nhưng các tế bào gốc được tìm thấy ở người trưởng thành có khả năng biệt hóa thành các loại tế bào hạn chế. 

Do đó, tế bào gốc trưởng thành được coi là đa năng vì tiềm năng chuyên biệt hóa của chúng bị giới hạn ở một hoặc nhiều dòng tế bào. Trong khi tế bào gốc phôi có thể là đa năng hoặc toàn năng Vì thế có thể coi một tế bào gốc đa năng được là tế bào gốc trung mô có thể tạo ra một số loại tế bào. Tế bào gốc đặc biệt này đã được phát hiện là có khả năng tạo ra xương, cơ, sụn, mỡ và các mô tương tự khác.

Phân biệt tế bào gốc đa năng với tế bào gốc toàn năng và vạn năng

Thứ tự phân cấp các tế bào gốc như sau:

• Đầu tiên là tế bào gốc toàn năng (totipotent) có thể tạo ra bất kỳ loại nào trong số 220 loại tế bào được tìm thấy trong phôi cũng như các tế bào ngoài phôi (nhau thai).

• Tiếp đó là tế bào gốc vạn năng có thể tạo ra tất cả các loại tế bào của cơ thể (trừ nhau thai). 

• Sau đó là tế bào gốc đa năng có thể phát triển thành một số lượng hạn chế các loại tế bào trong một dòng cụ thể.

Biểu đồ so sánh toàn năng và đa năng và đa năng:

Tham khảo thêm những kiến thức y học hiện đại và kinh nghiệm chăm sóc sức khoẻ tại đây.

Để biết thêm thông tin chi tiết về tế bào gốc đa năng hay các thành tựu y học tái tạo khác, vui lòng truy cập website www.meijibio hoặc theo HOTLINE: 0559 588 999.